Эдийн засаг судлал гэж юу вэ?

 

    Эдийн засаг судлал гэдэг нь хүн төрөлхтөн хомсдолтой нүүр тулсан тохиолдолд хэрхэн шийвэр гаргах вэ гэдгийг судалдаг шинжлэх ухаан юм. Хувь хүний, гэр бүлийн, бизнесийн, нийгмийн шийдвэрүүд бүгд хамаарна. Хомсдол нь хүний амьдралд бодитоор байдаг л зүйл. 

    Бүтээгдэхүүн болон үйлчилгээ мөн байгалийн баялаг нөөцөөс хүний хүсэл хэрэгцээ нь давсан нөхцөл байдлыг хомсдол гэнэ. Хөдөлмөрийн хүч, багаж зэвсэг, газар, бүтээгдэхүүний материал зэрэг нөөц баялаг нь бид нарын хүсдэг бүтээгдэхүүн болон үйлчилгээг үйлдвэрлэхийн тулд шаардлагатай байдаг боловч энэ нь хэмжээний хувьд хязгаарлагдмал байдаг.

    Мэдээж хамгийн эцсийн хомсдох нөөц бол цаг хугацаа юм. Баян ч бай ядуу ч бай хэнд ч байсан өдрийн 24 цаг л оногддог. Амьдрахын тулд ажиллаж хөдөлмөрлөх шаардлагатай. Түүний тулд үдийн амралтын цаг, унтаж амрах цаг гээд зарцуулах шаардлагатай болно. Тиймээс ямар ч тохиолдолд цаг хугацаанд хязгаар байдаг. 

    Бодоод үзье. АНУ-ын хөдөлмөрийн статистикийн товчооны мэдээгээр 2015 оны байдлаар Америкийн хөдөлмөрийн чадвартай хүний тоо 105.800.0000 давсан. Газар нутгийн хэмжээ 9,833,520 км кв. 

    Энэ нь их тоо мэт харагдах боловч, хязгаартай зүйл юм. Нөөцөд хязгаар байгаа учраас түүнийг ашиглаж үйлдвэрлэх бүтээгдэхүүн үйлчилгээний тоо хэмжээнд ч бас хязгаар байна. 

    Харамсалтай нь хүний хүсэл хэрэгцээ бодит байдлыг давсан хязгааргүй байвал хомсдол нь эдийн засгийн асуудал болох нь ойлгомжтой. 

    
    Хомсдол бол асуудал биш гэж үздэг хүмүүс дараах зүйлийг бодоод үзээрэй. 
Хүн бүхэнд идэх хоол амьдрах орчин зайлшгүй шаардлагатай. Гэвч дэлхийн аль ч улсад хоол хүнсгүй өлсгөлөн, гэр оронгүй, эмчилгээ сувилгаа шаардлагатай байгаа хүмүүс хаа сайгүй л байдаг. Яагаад ийм зүйл болдог вэ. Энэ нь “хомсдол” байгаа учраас юм.

Ер нь бол эдийн засаг судлал нь нийгэм судлалын нэг салбар юм. Бид баян тансаг нийгмийг бүтээхийн тулд хязгаарлагдмал нөөцийг хэрхэн ашиглавал зохистой вэ гэдгийг тунгаан бодож олох нь энэ салбарын гол судлагдахуун юм.

    Эдийн засаг судлалын түүх нь 1776 онд Английн эрдэмтэн Адам Смитийн бичсэн “Үндэсний баялаг”- аас эхлэлтэй гэж үздэг. Түүнээс хойш Европт голлон эдийн засаг судлал нь хөгжиж, 19-20-р зууныг дамжин үүссэн Марксын эдийн засаг судлал болон Кейнсийн эдийн засаг судлал зэрэг онолууд нийгэмд ихээхэн нөлөө үзүүлсэн.